ÖNSÖZ
BİYOKİMYA sağlık ve hastalıkta canlıların kimyasal tepkimelerini inceleyen, diğer temel ve klinik bilim dallarıyla sıkı ilişkisi olan bir bilimdir. Biyokimyasal çalışmalar diğer bilim dallarına da birçok konuda öncülük etmekte, hastalıkların Biyokimyasal temellerinin anlaşılması, tedavi için de yeni ufuklar açmaktadır.
Kitabımız İnsan biyokimyasının temel / klinik konuları hakkında bilgi edinilebilecek şekilde tasarlanmıştır.
Kitabımıza emek veren hocaların büyük çoğunluğu, danışmanı olduğum öğrencilerim, birlikte çalışmalar/yayınlar yaptığım, jürilerinde bulunduğum, aynı yerde çalıştığım, bir şekilde yolumuzun kesiştiği meslektaşlarım. Bazıları da meslektaşlarımın benzer şekilde önerdikleri hocalar.
Tıp, Eczacılık, Diş Hekimliği, Veteriner Hekimliği Fakülteleri, sağlık alanında eğitim alan tüm öğrencilerin Biyokimya konularını Türkçe okuyup öğrenebilecekleri bir kitap düşündük. Ayrıca bu alana yönelmek isteyen Fen Fakülteleri Biyoloji, Kimya Bölümlerinin yanısıra, diğer ilgili bölümlerde okuyan öğrencilerimize de ışık tutacağını düşünüyoruz. Lisans, yüksek lisans eğitiminin yanı sıra kitabımız doktora, doçentlik çalışması yapan genç araştırmacılarımız ve TUS, DUS sınavları için de kaynak olacaktır.
Kitapta emeği geçen, yurdumuzun her köşesinde, üniversitelerimiz ve hastanelerimizde görev yapan tüm Hocalarımızı özverilerinden dolayı kutlar, içten teşekkürlerimi sunarım.
Kitabımızı tasarladığımız günden beri, basım aşamasına kadar
Pelikan Yayıncılık yetkilileri Aziz Çelik, Ali Çelik, Gamze Çelik başta olmak üzere kitabımızın dizgisini gerçekleştiren Hüseyin Çağlıkasap ve emeği geçen herkese ilkeli, dürüst yayıncılıkları için teşekkürü borç bilirim.
Çalışmalarımız sırasında bizleri destekleyen ailelerimize sonsuz teşekkürler.
Prof. Dr. Hatice PAŞAOĞLU
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi
Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
İÇİNDEKİLER
KISIM I
KONSANTRASYON, SU, pH, VÜCUT SIVILARI
Bölüm 1
Konsantrasyon Kavramları 3
Dr. Aysel KIYICI
Bölüm 2
Su, pH, Vücut Tampon Sistemleri 11
Dr. Görkem MUNGAN
Bölüm 3
Vücut Sıvıları ve Homeostazı 29
Dr. Görkem MUNGAN
KISIM II
HÜCRE YAPI VE METABOLİZMASINDA ROL OYNAYAN BİYOLOJİK MOLEKÜLLER
Bölüm 4
Aminoasitler, Peptitler 51
Dr. Özge Tuğçe PAŞAOĞLU
Bölüm 5
Proteinlerin Yapıları 65
Dr. Müfide ÖNCEL
Bölüm 6
Karbohidratların Yapısı ve Özellikleri 73
Dr. Özge Tuğçe PAŞAOĞLU
Bölüm 7
Glikoproteinler, Glikozaminoglikanlar 85
Dr. Fatma Ebru OFLUOĞLU DEMİR
Bölüm 8
Lipidlerin Yapı ve Özellikleri 95
Dr. Ferit GÜRSU
Bölüm 9
Nükleotidler ve Nükleik Asitlerin Yapısı 111
Dr. Şerefden AÇIKGÖZ
KISIM III
ENZİMLER
Bölüm 10
Enzimlerin Genel Özellikleri 125
Dr. Nevin İLHAN
Bölüm 11
Enzim Aktivitesinin Düzenlenmesi 155
Dr. Nevin İLHAN
KISIM IV
Vitaminler, Mineraller
Bölüm 12
Vitaminler, Koenzimler 169
Dr. Nermin DİNDAR BADEM
Bölüm 13
Mineraller [Makro-Eser (Mikro/İz, Ultraeser Elementler)] 191
Dr. Murat CAN
KISIM V
SİNDİRİM VE EMİLİM
Bölüm 14
Karbohidratların Sindirimi ve Emilimi 215
Dr. Sevsen KULAKSIZOĞLU
Bölüm 15
Lipidlerin Sindirimi ve Emilimi 219
Dr. Sevsen KULAKSIZOĞLU
Bölüm 16
Proteinlerin Sindirimi ve Emilimi 225
Dr. Hakan BOYUNAĞA
Bölüm 17
Nükleik Asitlerin Sindirimi ve Emilimi 231
Dr. Şerefden AÇIKGÖZ
KISIM VI
METABOLİZMA
Bölüm 18
Metabolizmaya Genel Bakış 239
Dr. Figen NARİN
Bölüm 19
Glikoliz ve Heksozların Glikolize Girişi 251
Dr. Sabahattin MUHTAROĞLU
Bölüm 20
Glukoneogenez 265
Dr. Sabahattin MUHTAROĞLU
Bölüm 21
Glikojen Metabolizması (Glikojenez, Glikojenoliz) 273
Dr. Sabahattin MUHTAROĞLU
Bölüm 22
Pentoz Fosfat Yolu, Üronik Asit Yolu 281
Dr. Fatma Ebru OFLUOĞLU DEMİR
Bölüm 23
Pirüvat Dehidrojenaz Kompleksi ve Sitrik Asit Döngüsü 291
Dr. Hakan BOYUNAĞA
Bölüm 24
Yağ Asitlerinin, Triaçilgliserollerin Sentezi ve Yıkımı 303
Dr. Nuriye METE
Bölüm 25
Kompleks Lipidlerin ve Kolesterolün Biyosentezi ve Yıkımı 329
Dr. Nuriye METE
Bölüm 26
Aminoasitlerin Amino Gruplarının Metabolizması, Üre Sentezi 345
Dr. Hatice YÜKSEL
Bölüm 27
Amino Asitlerin Karbon İskeletlerinin Yıkımı, Dönüştükleri Yapılar ve Özel Ürünler 357
Dr. Ferit GÜRSU
Bölüm 28
Pürin, Pirimidin Sentezi-Katabolizması 393
Dr. Kenan İZGİ
KISIM VII
Enerji Tepkimelerinin Biyokimyası
Bölüm 29
Biyoenerjetikler 407
Dr. Fatma Birgül IŞIK
Bölüm 30
Biyolojik Oksidasyon 415
Dr. Fatma Birgül IŞIK
Bölüm 31
Solunum Zinciri - Oksidatif Fosforilasyon 421
Dr. Berrin İmge ERGÜDER
KISIM VIII
HORMONLAR
Bölüm 32
Hormonların Tanımı, sınıflandırılması ve Etki Mekanizmaları 437
Dr. Necip İLHAN
Dr. Hüseyin Fatih GÜL
Bölüm 33
Hipotalamus ve Hipofiz Hormonları 457
Dr. Mehmet Hicri KÖSEOĞLU
Bölüm 34
Tiroid Hormonları 467
Dr. Mehmet Hicri KÖSEOĞLU
Bölüm 35
Adrenal Medulla Hormonları 479
Dr. Necip İLHAN
Bölüm 36
Adrenal Korteks Hormonları 487
Dr. Necip İLHAN
Bölüm 37
Gastrointestinal Hormonlar 501
Dr. Neslihan BUKAN
Bölüm 38
Pankreas Hormonları 509
Dr. Nilüfer BAYRAKTAR
Bölüm 39
Kalsiyum - Fosfat Metabolizmasını Düzenleyen Hormonlar 523
Dr. Hatice PAŞAOĞLU
Bölüm 40
Gonadal Hormonlar 537
Dr. Neslihan BUKAN
KISIM IX
DOKU BİYOKİMYASI
Bölüm 41
Sinir Dokusu Biyokimyası 551
Dr. Neslihan BUKAN
Bölüm 42
Epitel Dokusu Biyokimyası 561
Dr. Berrak GÜVEN
Bölüm 43
Kas Dokusu Biyokimyası 573
Dr. Murat CAN
Bölüm 44
Kemik Dokusu Biyokimyası 581
Dr. Aysel KIYICI
Bölüm 45
Yağ Dokusu Biyokimyası 589
Dr. Müfide ÖNCEL
Bölüm 46
Ekstrasellüler Matriks 595
Dr. Berrak GÜVEN
KISIM X
DNA, RNA, Protein Sentezi
Bölüm 47
DNA Yapısı, Replikasyon, RNA Yapısı, Sentezi, İşlevleri 613
Dr. İlke ÖNEN
Dr. Akın YILMAZ
Bölüm 48
Protein Sentezi, Posttranslasyonel Metabolizma 637
Dr. İlke ÖNEN
Bölüm 49
DNA Hasarları 655
Dr. Dilek Ülker ÇAKIR
KISIM XI
KLİNİK /ÖZEL KONULAR
Bölüm 50
Plazma Proteinleri 667
Dr. Hülya KAMBUR ÇİÇEK
Bölüm 51
Plazma Lipoproteinleri ve Metabolizmaları 697
Dr. Güler BUĞDAYCI
Bölüm 52
Hemoglobin ve Hemoglobinopatiler 707
Dr. Mehmet Akif ÇÜRÜK
Bölüm 53
Porfirinler, Bilirübin Metabolizması, Safra Pigmentleri 735
Dr. Aslıhan AVCI
Bölüm 54
Membran Yapıları ve Fonksiyonları 749
Dr. Canan Yılmaz
Bölüm 55
Oksidatif Stres, Antioksidanlar 759
Dr. Fatma Birgül IŞIK
Bölüm 56
Ksenobiyotik Metabolizması 771
Dr. Canan Yılmaz
Bölüm 57
Pıhtılaşma 779
Dr. Aysel KIYICI
Bölüm 58
Eritrosit, Lökosit ve Trombosit Biyokimyası 789
Dr. Dilek Ülker ÇAKIR
Bölüm 59
Kanser Biyokimyası 821
Dr. Kenan İZGİ
Bölüm 60
Eikozanoidler 833
Dr. Özlem DOĞAN
Bölüm 61
Kök Hücre Biyokimyası 841
Dr. Ayşe F. TUNCEL
Dr. Burak BAHAR
Bölüm 62
Biyokimyasal Olgular 849
Dr. Didem BARLAK KETİ
İndeks 867